Lichaamsgerichte

psychotherapie gaat

over adem, beweging

en geluid

Een van de basiselementen van lichaamsgerichte psychotherapie is het bio-energetische principe van het combineren van doorademen, in beweging komen en expressie geven. Kortweg: adem, beweging en geluid.

Adem

Mensen onder spanning ademen meestal hoger dan ‘normaal’. Het lijkt of ze hun adem niet meer durven laten zakken tot op buikniveau. Dit heeft met emotie te maken. We kennen allemaal de adem-reactie als je schrikt van iets onverwachts of iets angstaanjagends: de adem stokt en wordt zo klein dat er alleen nog maar in de hoogste ademregionen kort en licht geademd wordt. Het lijkt wel of we boven de angst uit willen gaan ademen. En het helpt! Maar slechts voor even… Om onder de schrikreactie uit te komen zullen we weer lager moeten gaan ademen. Als dat niet gebeurt krijgt angst of een andere emotie de kans zich vast te zetten, en dat levert spanning op. Spanning die je kunt verlichten door weer bewust lager en rustiger te gaan ademen. Op langere termijn kun je zien dat mensen soms meer structureel een hoge adem hebben. Grote kans dat zij dieper in hun persoonlijkheid geleerd hebben zo te ademen dat emoties sowieso geen grote rol meer spelen. Althans niet bewust. Er lijkt een onbewuste overtuiging: “Laat ik maar niet meer voelen… het is té erg.”

Beweging

Mensen onder spanning hebben de neiging niet meer in beweging te komen. Ze verstarren onder de druk die gevoeld wordt. Het lijkt wel of deze mensen niet meer in beweging durven komen: “Als ik mijn actieradius vergroot, loop ik teveel kans op nog meer spanning. Laat me maar even…”. En het helpt inderdaad even. Als je echter té lang onbeweeglijk blijft, neemt de beweeglijkheid van het lijf af en treedt er verkramping, verstijving op. Het verwerken van de spanning wordt een mentaal en naar binnen gericht proces. De innerlijke overtuiging lijkt te worden: kruidje-roer-me-niet.

Geluid

In het verlengde van wat er gebeurt bij de adem en de beweging is er het stoppen van het geven van geluid. Dat is: het laten horen van wat er met je gebeurt. Als we schrikken, of onder druk komen, is vaak de eerste reactie: stil houden. Juist niet schreeuwen of kreunen maar ons inhouden. De lippen gaan opeen, de wangen opgeblazen: ssstt! En als er gevaar dreigt is dat waarschijnlijk wel een adequate manier. Maar niet voor lang. Als té lang de interne reactie niet gecommuniceerd wordt met de buitenwereld dan ontstaat er interne schade. De innerlijke overtuiging kan worden: als ik me stil houdt, ben ik het meest veilig.

Veel geluid en beweging

Soms is het ingewikkelder dan hierboven geschreven. Er zijn mensen die juist heel veel praten en ‘geluid geven’ terwijl ze eigenlijk toch ook niet laten zien wat er binnen in hen gebeurd. Soms is het stilzwijgen en jezelf verbergen ook zo pijnlijk dat we dan maar liever doen alsóf we opening van zaken geven. Datzelfde geldt ook voor in beweging komen. Sommigen zijn ogenschijnlijk zo druk in beweging, dat het lijkt dat ze niet ‘bevroren’ zijn maar intern is dat soms wel zo… ‘Niet in beweging komen’ of ‘geen geluid maken’ kent slimme vermommingen.

De driehoek: adem, beweging en

geluid

De driehoek ‘adem, beweging en geluid’ is het werkterrein van lichaamsgerichte therapie: cliënten weer laten doorademen, in beweging zetten en geluid laten maken. Dan is er een behoorlijke kans dat ze weer gaan ontspannen. Ze leren weer in contact te komen met hun gevoel en daar expressie aan te geven. Ze leren hun lijf weer in beweging te zetten: stappen te zetten, uit het isolement te komen. ….want wie doorademt, weet weer wat er allemaal intern speelt en welke emoties zich daar hebben opgestapeld. Hoe pijnlijk die ook kunnen zijn! Weer in contact met die emoties komt er weer een stroom op gang. Vaak letterlijk door de tranen die na lang vastgezeten te hebben, eindelijk vloeien. …want wie in beweging komt, voelt zijn lijf opnieuw en voelt hoe zijn lijf last had van spanning en verkramping. Letterlijk maak je dan ruimte om je heen door je armen te strekken en met je benen uit te stappen. Je komt in actie! Of: je stapt weer eens op de ander af om te laten zien dat je er bent. Je stapt eens over een drempel heen en gaat actief in het midden van de cirkel staan: “Hier ben ik!”. …want wie geluid maakt, opent zichzelf. Hij laat horen wat er allemaal speelt en welke emoties, lijfelijke reacties of gedachten er in hem huizen: “De wereld mag weten wat ik voel en denk; ik hoef dat niet voor me te houden.” Alle spanning die opgelopen is om de adem vast te zetten, geen expressie te geven en stil te blijven staan, kan de deelnemer zo bewust leren loslaten. En mét adem, beweging en geluid ervaren hoe het is om meer ontspannen te zijn.

Van blokkade naar vrijheid

Lichaamsgerichte therapie gaat er van uit dat lichaam en geest elkaar beïnvloeden. Daardoor kan ook psychische spanning in het lijf beleefd worden. Wanneer die spanning hardnekkig is, ontstaat er minder beweeglijkheid van het lichaam. Het lichaam verkrampt en door die verkramping is er weer minder ruimte om emoties te uiten. Gerichte oefeningen geven dan de kans om oude vastzittende gevoelens vrij te laten. Zo ontstaat er ruimte en energie voor nieuwe gevoelens en ideeën. Resultaat is meer levendigheid, openheid en nieuwsgierigheid. Wie lichaamswerk beoefent leert weer voelen, bij de aangetroffen emoties te blijven en deze te uiten. Zo stap je uit oude pijn. Gaandeweg komt er meer zicht op de verbanden tussen denken en voelen. Patronen, gewoontes, vastgeroeste overtuigingen worden ontdekt. Intuïtie krijgt weer een kans. Er ontstaat vrijheid. Je persoonlijke vrijheid biedt de mogelijkheid te ontdekken wat essentieel is en wat niet. Als je dat gaat ervaren, ben je bewust aanwezig in het "hier en nu". Het proces is: van blokkade naar vrijheid. Van spanning naar bewuste ontspanning. 1) Lowen, A. & Lowen, L. (1993). Bio-energetische oefeningen. (5e dr.) Cothen: Servire